Giày thể thao là vật dụng gắn bó hàng ngày: chạy bộ, tập gym, đi dạo, đi làm — đôi giày phản ánh phong cách và sự chăm chút của bạn. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, giày dễ bị ố vàng, ố mốc, hoặc mất đi vẻ sáng trắng vốn có. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết, thực tế và dễ làm theo từng bước để bạn vệ sinh giày thể thao đúng cách, hạn chế ố vàng và kéo dài tuổi thọ giày. Mình sẽ giải thích nguyên nhân gây ố, cách xử lý với nhiều chất liệu (da tổng hợp, vải mesh, da lộn, cao su), mẹo phòng tránh và cuối bài gợi ý một số mẫu giày Nike, Adidas dễ chăm sóc hoặc đang được ưa chuộng, phù hợp để bạn tham khảo khi mua tại Myshoes.vn.

1. Tại sao giày thể thao dễ bị ố và mất thẩm mỹ?

Giày bị ố không chỉ do bụi bẩn thông thường mà là hệ quả của nhiều yếu tố kết hợp: mồ hôi chân, dầu tự nhiên trên da, tác động của ánh nắng mặt trời, độ ẩm, chất tẩy rửa không phù hợp và việc cất giữ sai cách. Với giày trắng hoặc tông sáng, các vết bẩn nhỏ nhanh chóng lộ rõ hơn, và nếu không xử lý kịp thời, bụi bẩn sẽ oxi hóa, tạo thành vết ố khó tẩy. Với giày có phần đế cao su trắng, oxy hóa tự nhiên của cao su khi tiếp xúc lâu với không khí và ánh sáng cũng khiến đế vàng ố. Ngoài ra, mồ hôi và muối trên da chân khi thấm vào lớp vải hoặc lớp lót cũng góp phần khiến vùng gót và mũi giày bị ố sậm theo thời gian. Chính vì vậy, chiến lược giữ giày không ố phải bao gồm cả thao tác vệ sinh đúng cách, phơi phóng, và bảo quản phù hợp.

2. Nguyên tắc vàng trước khi bắt tay vào vệ sinh giày

Trước khi bắt đầu, cần tách rời các phần có thể tháo rời như dây giày, lót giày (insole) để xử lý riêng. Không được bỏ giày thẳng vào máy giặt nếu nhà sản xuất khuyến cáo không giặt máy, bởi nhiều đôi giày có cấu trúc keo dán giữa đế và thân; máy giặt có thể làm lỏng keo, biến dạng form giày. Hãy chuẩn bị nước ấm (không quá nóng), bàn chải lông mềm (hoặc bàn chải đánh răng cũ), khăn mềm, dung dịch xà phòng nhẹ hoặc xà phòng chuyên dụng cho giày, dung dịch tẩy rửa an toàn cho chất liệu (ví dụ baking soda pha với nước, hay giấm trắng với lượng nhỏ), và khăn khô để thấm nước. Luôn thử dung dịch tẩy rửa ở một góc nhỏ kín đáo trước khi dùng trên toàn bộ bề mặt, đặc biệt với da lộn hoặc vật liệu nhuộm màu dễ phai.

3. Vệ sinh giày vải (mesh, engineered mesh) — phương pháp an toàn và hiệu quả

Giày vải mesh, dạng engineered mesh hiện rất phổ biến vì thoáng khí và nhẹ. Để vệ sinh giày mesh, đầu tiên lấy dây giày và lót giày ra. Dây có thể ngâm trong nước ấm pha chút xà phòng vài phút rồi giũ sạch, phơi khô. Lót giày cần dùng khăn ướt lau hoặc ngâm nhẹ nếu bị mùi, sau đó phơi khô ở nơi thoáng. Với thân giày, dùng chổi lông mềm hoặc bàn chải đánh răng chà nhẹ bề mặt để loại bỏ bụi khô. Pha dung dịch xà phòng nhẹ với nước ấm, dùng khăn hoặc bàn chải nhúng vào dung dịch, chà vòng tròn nhẹ nhàng trên vết bẩn. Tránh chà quá mạnh khiến vải bị râu hay sờn. Sau khi xử lý, lau lại bằng khăn ẩm sạch để loại bỏ bọt xà phòng, rồi dùng khăn khô thấm bớt nước. Phơi giày ở nơi thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp vì tia UV lâu dài sẽ làm vải và màu giày phai. Để giữ form, nhét giấy báo hoặc miếng xốp nhẹ vào mũi giày khi phơi. Với các vết ố lâu ngày, bạn có thể xử lý bằng hỗn hợp baking soda và nước (tạo hỗn hợp sệt), bôi lên vết ố, đợi 15–20 phút rồi chà nhẹ và rửa sạch; phương pháp này tương đối an toàn cho vải.

4. Vệ sinh giày da tổng hợp hoặc da thật — tẩy nhẹ, dưỡng bề mặt

Giày da tổng hợp và da thật cần được vệ sinh bằng dung dịch nhẹ để tránh làm mất dầu tự nhiên trên bề mặt. Trước hết, dùng khăn khô mềm lau sạch bụi. Nếu có vết bẩn nhỏ, dùng khăn ẩm vắt nhẹ với nước ấm để lau. Với vết ố cứng đầu, pha một ít xà phòng dành cho đồ da với nước ấm, dùng khăn mềm lau theo vòng tròn, sau đó lau lại bằng khăn ẩm sạch để loại bỏ xà phòng. Không dùng nước quá nhiều và tránh ngâm da, vì da sẽ bị khô, nứt và có thể mất màu. Sau khi giày khô, nên bôi một lớp kem hoặc xi dưỡng da mỏng để phục hồi độ ẩm và bóng nhẹ cho bề mặt, giúp hạn chế bụi bẩn bám vào và ngăn ngừa nứt nẻ. Với da lộn (suede), không dùng dung dịch lỏng — thay vào đó, dùng cục tẩy da lộn chuyên dụng và bàn chải lông cứng dành cho da lộn để chải sạch vết bẩn, rồi phủ keo chống thấm (suede protector) để phòng tránh ố nước.

5. Xử lý đế cao su bị ố vàng — phục hồi sáng trắng hiệu quả

Đế cao su trắng nhanh bị ố do oxy hóa hoặc bám bẩn. Để xử lý, có vài phương pháp hiệu quả. Cách nhẹ nhàng và phổ biến là dùng kem đánh răng không gel loại trắng, bôi lên vùng đế, dùng bàn chải chà mạnh theo vòng tròn, đợi 5–10 phút và rửa sạch. Kem đánh răng chứa chất mài mòn nhẹ giúp tẩy lớp bẩn trên bề mặt cao su. Một lựa chọn khác là hỗn hợp baking soda và giấm trắng: rắc baking soda lên đế, bôi giấm trắng, chà đến khi bọt ngừng sủi, rồi rửa sạch và lau khô. Với đế bị oxy hóa mạnh, bạn có thể dùng sản phẩm tẩy chuyên dụng dành cho đế giày hoặc mang đến cửa hàng chuyên sửa giày để xử lý phục hồi. Luôn tránh dùng chất tẩy mạnh như clo nguyên chất lên đế thường xuyên vì có thể làm cao su bị giòn và nứt.

6. Làm sạch lót giày và khử mùi triệt để

Lót giày là nơi dễ bị ẩm và bám mùi nhất. Để khử mùi và làm sạch sâu, lấy lót ra, chải sơ để loại bụi, sau đó ngâm trong nước ấm pha chút xà phòng nhẹ khoảng 10–15 phút. Dùng bàn chải chà nhẹ hai mặt lót rồi xả sạch, vắt khô và phơi ở nơi thoáng. Nếu lót có mùi nặng, bạn có thể rắc baking soda lên, để qua đêm rồi lắc sạch để hút mùi. Một mẹo khác là phun dung dịch khử mùi chuyên dụng hoặc pha nước và giấm trắng tỷ lệ 3:1 phun nhẹ, để khô hoàn toàn trước khi lắp lại. Không nên lắp lót còn ướt vào giày để tránh mốc và mùi.

Lưu ý khi dùng máy giặt: khi nào có thể và khi nào không nên

Nhiều người muốn tiện lợi nên cho giày vào máy giặt, nhưng phương pháp này chỉ phù hợp với một số mẫu giày vải nhẹ, không có keo dán yếu và nhà sản xuất cho phép giặt máy. Nếu quyết định giặt máy, hãy tháo dây, cho giày vào túi giặt hoặc vỏ gối để giảm va đập, giặt ở chế độ nhẹ, nước lạnh, không quay vắt mạnh và để khô tự nhiên. Tuyệt đối không dùng máy sấy vì nhiệt cao làm keo chảy, biến dạng form giày. Với giày da, giày có đệm phức tạp hay giày chuyên dụng, tuyệt đối không giặt máy; hãy vệ sinh bằng tay theo hướng dẫn ở trên.

Cách phòng tránh ố vàng khi sử dụng hàng ngày

Phòng hơn chữa. Để hạn chế ố vàng, bạn nên vệ sinh sơ qua giày ngay sau khi bị bẩn nhẹ; đừng để vết bẩn lâu mới tẩy vì sẽ khó xử lý hơn. Thêm vào đó, dùng xịt chống thấm (water repellent) phù hợp cho chất liệu giày giúp ngăn nước và dầu bám vào, đặc biệt hữu ích cho giày vải và da lộn. Thường xuyên lau sạch giày bằng khăn mềm sau mỗi lần sử dụng trong điều kiện bụi bặm. Tránh để giày trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời quá lâu; ánh nắng gay gắt làm màu bị phai và vật liệu nhanh oxy hóa. Khi cất giữ, nên để giày nơi thoáng, tránh ẩm mốc; nếu cất lâu ngày, để túi hút ẩm hoặc gói silica gel vào hộp giày.

Sử dụng sản phẩm chuyên dụng và các mẹo “gia truyền”

Trên thị trường có nhiều sản phẩm vệ sinh giày chuyên dụng: xịt chống thấm, dung dịch tẩy vết bẩn, xi dưỡng cho da, keo bảo vệ đế. Lựa chọn sản phẩm có thương hiệu uy tín và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Một vài mẹo “gia truyền” hiệu quả là bôi một lớp mỏng xi hoặc kem dưỡng da sau khi giày da khô để duy trì độ ẩm; dùng bột phấn trẻ em hoặc baking soda để hút ẩm và mùi khi cất giày; dùng khăn ẩm với vài giọt nước chanh để lấy vết bẩn cứng đầu trên vải trắng nhưng phải thử ở góc khuất trước vì axit có thể làm phai màu.

Gợi ý một số mẫu giày Nike và Adidas dễ vệ sinh, phù hợp cho người bận rộn

Nếu bạn đang cân nhắc mua giày mới và muốn một đôi dễ chăm sóc, dưới đây là vài gợi ý đang được ưa chuộng, có mặt phổ biến tại Myshoes.vn, đồng thời phù hợp cho việc vệ sinh hàng ngày. Nike Pegasus 41 là lựa chọn “quốc dân” với upper bằng vải mesh dệt kỹ thuật, dễ vệ sinh bằng phương pháp lau nhẹ và chải; phần đế ReactX bền và không quá kén trong việc làm sạch. Nike Structure 26 với phần upper được gia cố và lớp lót dễ tháo rời giúp vệ sinh lót và dây nhanh chóng, đồng thời đế ReactX toàn bộ chiều dài dễ xử lý vết bẩn ở đế bằng kem đánh răng hoặc baking soda.

Nike Vomero 18 nổi bật nhờ lớp đệm kép ZoomX + ReactX và mặt trên lưới kỹ thuật; tuy mức độ sang trọng cao hơn, Vomero 18 vẫn dễ vệ sinh nếu bạn làm sạch ngay khi bị bẩn và tránh phơi nắng trực tiếp quá lâu. Ở bên Adidas, Adidas Pegasus tương đương (dòng Adidas Ultraboost hay Adidas Pureboost) thường dùng vải Primeknit hoặc mesh, dễ giặt tay và mau khô; Adidas Campus 2 với chất liệu da dễ tẩy vết bẩn bằng khăn ẩm và xi dưỡng; Adidas Gazelle hay Samba với lớp da lộn cần dụng cụ chuyên cho suede nhưng nhìn chung chăm sóc không quá phức tạp nếu dùng keo chống thấm và bàn chải da lộn.

7. Kết luận

Vệ sinh giày thể thao không bị ố đòi hỏi sự đều đặn và đúng cách: tách dây và lót, lau sơ bụi sau mỗi lần dùng, xử lý vết bẩn kịp thời, dùng phương pháp phù hợp theo chất liệu, tránh máy giặt nếu không được khuyến nghị, và dùng sản phẩm bảo vệ như xịt chống thấm. Những mẹo nhỏ như dùng baking soda để hút mùi, kem đánh răng để tẩy đế cao su, và xi dưỡng với giày da sẽ giúp bạn giữ đôi giày luôn mới. Khi mua giày mới, hãy cân nhắc các mẫu có chất liệu dễ chăm sóc nếu bạn bận rộn, hoặc đầu tư thời gian cho những đôi cao cấp để giữ độ bền và thẩm mỹ.

Huyền Nguyễn